Sáu chiếc mũ tư duy được giới thiệu trong cuốn sách đại diện cho các quan điểm và phương pháp tiếp cận khác nhau trong quá trình tư duy để giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định thông minh hơn. Chúng ta sẽ kết hợp được cả tham vọng, kỹ năng thực hành, sự nhạy cảm, sáng tạo và khả năng lập kế hoạch dự phòng tốt trong quá trình ra quyết định và hoạch định. Điều đặc biệt là sẽ tránh được những xung đột lớn trong khi nhiều người tranh luận về một vấn đề nào đó.

Phương pháp này có thể áp dụng riêng cho bản thân hoặc cho cả một nhóm thảo luận với nguyên tắc: lần lượt "đội" 6 chiếc mũ để đánh giá vấn đề. Mỗi lần đội mũ tức là bạn lại chuyển sang một cách tư duy mới. Nếu bạn chủ trì thảo luận thì luôn đảm bảo: "Tại một thời điểm nhất định, mọi người phải đội mũ cùng màu".

MŨ TRẮNG

Hình ảnh của một tờ giấy trắng, hàm ý đánh giá vấn đề một cách khách quan, dựa trên những dữ kiện có sẵn.

Khi chúng ta tưởng tượng đang đội chiếc mũ trắng, chúng ta chỉ cần suy nghĩ về các thông tin, dữ kiện, sự thật khách quan liên quan đến vấn đề đang cần giải quyết, tập trung trên thông tin rút ra được, các dẫn liệu cứ liệu và những thứ cần thiết, làm sao để nhận được chúng.

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

- Chúng ta có những thông tin gì về vấn đề này?

- Chúng ta cần có những thông tin nào liên quan đến vấn đề đang xét?

- Chúng ta thiếu mất những thông tin, dữ kiện nào?

MŨ ĐỎ

Mang hình ảnh của lửa đang cháy trong lò, con tim, dòng máu nóng, sự ấm áp, hàm ý đánh giá vấn đề dựa trên trực giác và cảm xúc

Khi tưởng tượng đang đội chiếc mũ đỏ, chúng ta chỉ cần đưa ra các cảm giác, cảm xúc, trực giác, những ý kiến không cần chứng minh hay giải thích, lí lẽ của mình về vấn đề đang giải quyết.

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

- Cảm giác của tôi ngay lúc này là gì?

- Trực giác của tôi mách bảo điều gì về vấn đề này?

- Tôi thích hay không thích vấn đề này?

MŨ ĐEN

Mang hình ảnh của đêm tối, đất bùn, hàm ý đánh giá vấn đề theo góc nhìn tiêu cực, cẩn trọng và e dè.

Vai trò của chiếc mũ đen là giúp chỉ ra những điểm yếu trong quá trình suy nghĩ của chúng ta, thận trọng xem xét các lỗi, các điểm cần lưu ý, các mặt yếu kém, bất lợi của vấn đề hay dự án đang tranh cãi. Chiếc mũ đen đóng vai trò hết sức quan trọng, đảm bảo cho dự án của chúng ta tránh được các rủi ro, ngăn chúng ta làm điều sai, bất hợp pháp hay nguy hiểm bằng cách cố gắng dự đoán trước những nguyên nhân có thể khiến ý tưởng và cách giải quyết vấn đề không đạt hiệu quả như mong đợi.

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

- Những rắc rối, nguy hiểm nào có thể xảy ra?

- Những khó khăn nào có thể phát sinh khi tiến hành làm điều này?

- Những nguy cơ nào đang tiềm ẩn?

MŨ VÀNG

Mang hình ảnh của ánh nắng mặt trời, hàm ý suy nghĩ một cách tích cực, lạc quan

Khi tưởng tượng đang đội chiếc mũ vàng, bạn sẽ đưa ra các ý kiến lạc quan, có logic, các mặt tích cực, các lợi ích của vấn đề, mức độ khả thi của dự án và cơ hội mà quyết định của bạn mang lại. Cách tư duy "Mũ vàng" giúp bạn có thêm nghị lực để tiếp tục công việc khi bạn gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

- Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?

- Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?

- Liệu vấn đề này có khả năng thực hiện được không?

MŨ XANH LÁ CÂY

Hãy liên tưởng đến cây cỏ xanh tươi, sự nảy mầm, sự đâm chồi, sự phát triển. Chiếc mũ xanh lá cây tượng trưng cho sự sinh sôi, sáng tạo.

Trong giai đoạn đội mũ này, chúng ta sẽ đưa ra các giải pháp, ý tưởng cho vấn đề đang thảo luận. Lối tư duy tự do và cởi mở khi đội "Mũ xanh" sẽ giúp bạn tìm ra những giải pháp sáng tạo để giải quyết vấn đề.

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

- Có những cách thức khác để thực hiện điều này không?

- Chúng ta có thể làm gì khác trong trường hợp này?

- Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?

- Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?

MŨ XANH DƯƠNG

Hãy nhìn bầu trời xanh lồng lộng bằng đôi mắt bao quát.

Chiếc mũ xanh dương sẽ có chức năng giống như nhạc trưởng, tổ chức và kiểm soát tiến trình tư duy cho các chiếc mũ khác. 

Đây là chiếc mũ của người chủ tọa để kiểm soát tiến trình cuộc họp. Khi gặp khó khăn do bế tắc về ý tưởng, chủ tọa có thể linh hoạt điều chỉnh cách tư duy của mọi người dự họp sang hướng "Mũ xanh lá cây". Còn khi cần lập kế hoạch dự phòng, chủ tọa sẽ yêu cầu mọi người tư duy theo cách "Mũ đen".

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

- Xác định trọng tâm và mục đích thảo luận cho nhóm: Chúng ta ngồi ở đây để làm gì? Chúng ta cần tư duy về điều gì? Mục tiêu cuối cùng là gì?

Sắp xếp trình tự cho các chiếc nón trong suốt buổi thảo luận.

Cuối cùng, tập hợp mọi ý kiến, tóm tắt, kết luận và ra kế hoạch.

- Chúng ta đã đạt được gì qua buổi thảo luận?

- Chúng ta có thể bắt đầu hành động chưa?

- Chúng ta có cần thêm thời gian và thông tin để giải quyết vấn đề này?

Khi sử dụng các chiếc mũ này, người ta có thể tập trung vào các khía cạnh cụ thể của vấn đề và đưa ra quyết định thông minh hơn, hạn chế sự thiên vị và đảm bảo tính toàn diện trong quá trình tư duy.



Tóm lại, sách "6 chiếc mũ tư duy" đưa ra một hệ thống các chiếc mũ tư duy để giúp người đọc tập trung vào từng khía cạnh cụ thể của vấn đề và đưa ra quyết định thông minh hơn. Việc áp dụng các kiến thức trong cuộc sống thực tế sẽ giúp chúng ta trở thành những người quản lý tư duy hiệu quả và đạt được thành công trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Nguồn: Tổng hợp trên Internet